Persona Non Grata: İstenmeyen Kişiler
Kavramın Tanımı
“Persona non grata” (çoğul: personae non gratae), hoş karşılanmayan veya istenmeyen bir kişiyi ifade eder. Bu durum, bir kişinin bir ülkeye girmesine veya orada kalmasına izin verilmediğinde ortaya çıkar.
Diplomatik İlişkilerde Uygulaması
İstenmeyen kişi ilan etme, genellikle diplomatik ilişkilerde kullanılır ve bir kişinin davranışları veya eylemleri nedeniyle uygulanır. Bir ülke yabancı büyükelçileri istenmeyen kişi ilan ederse, bu elçilerin ülkeleri genellikle karşılık verir.
Tarihte İstenmeyen Kişiler
Tarihte pek çok yüksek profilli kişi, çeşitli nedenlerden dolayı istenmeyen kişi ilan edilmiştir:
- Kurt Waldheim: Nazi savaş suçlarını bildiği iddiasıyla ABD ve diğer ülkelerde istenmeyen kişi ilan edildi.
- Brad Pitt: Tibet’in bağımsızlığını destekleyen bir filmde oynaması nedeniyle Çin’de istenmeyen kişi oldu.
- Albano Carrisi: İzinsiz olarak Dağlık Karabağ’ı ziyaret etmesi nedeniyle Azerbaycan’da istenmeyen kişi ilan edildi.
- Günter Grass: İsrail’in barışı tehdit ettiğini iddia eden bir şiir yazması nedeniyle İsrail’de istenmeyen kişi oldu.
- Aleksandr Lukaşenko: Belarus’taki hükümet karşıtı gösterilere müdahalesi nedeniyle Litvanya, Estonya ve Letonya’da istenmeyen kişi ilan edildi.
- Sevan Nişanyan: Yunanistan’daki Samos Adası’na dönmek isterken Yunanistan tarafından istenmeyen kişi ilan edildi.
İsrail ve BM Genel Sekreteri’nin İstenmeyen Kişi İlan Edilmesi
Son zamanlarda İsrail, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’i “istenmeyen kişi” ilan ederek ülkeye girişini yasakladı. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Guterres’in Orta Doğu’da gerilimin acilen düşürülmesi çağrılarına ilişkin açıklamalarını eleştirdi.
Psikolojik Etkiler
İstenmeyen kişi ilan edilmek, bir kişi üzerinde derinden aşağılayıcı ve stresli bir etki yaratabilir. Bu durum benlik algısını zedeleyebilir ve ilişkiler üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir.